«سونامی»؛ زندگی بخش و امیدوار به تجدید حیات

نگاه اسطوره ای، زندگی بخش و امید آور و همچنین صلح جو میان انسان و طبیعت از مواردی است که در «سونامی» به خوبی درک و احساس می شود و می تواند غم ناشی از یک حادثه بشری را با تغییر نگاه و وسعت بخشیدن به عمق نگاه به این رخداد طبیعی قدری التیام بخشد.

«سونامی» نام انیمیشن کوتاه محصول کمپانی انیمیشن ورک شاپ کشور دانمارک است که به کارگردانی سوفیا نورگارد کمپمارک ساخته شده و در سال ۲۰۱۵ پخش شده است. از دیگر انیمیشن‌ های کوتاه محصول کشور دانمارک می ‌توان به «زیر حصار »« Under the Fold»داستان لگو« The LEGO Story» و انجیل مرداب« – The Backwater Gospel»اشاره کرد.

سونامی داستان پویانمایی درباره مردی به نام «هارو»  است که حادثه سونامی زندگی ‌اش را ویران کرده و حالا او  در شرایط جدیدی باید به زندگی اش ادامه دهد. سونامی درباره تجدید حیات سخن می گوید، تجدید حیاتی که شامل همه موجودات زنده است. سونامی به عنوان یک حادثه ویران گر انسانی در سال های اخیر دست مایه ساخت بسیاری از آثار کوتاه و بلند شده است که در بستر این حادثه به داستان سرایی در ارتباط با روابط موجود بشری پرداخته اند. در این میان انیمیشن سونامی در کنار نگاه زیست محیطی که به سایر موجودات و طبیعت دارد، چاشنی اسطوره را که از بن مایه های غنی داستانی شرق نیز به حساب می آید به داستان افزوده است.

هارو مانند هر روز به خانه خود می آید، خانه ای که با وقوع سونامی شکل و شمایلی دیگر پیدا کرده است، خانه به نیمه ویرانه ای متروک بدل گشته که تنها هارو در آن زندگی می کند و از دیگر ساکنین خانه و خانواده او تنها چند قاب عکس شکسته و بی روح به جامانده است. هارو حتی با آمدن به درون خانه اش که کف آن را کاملا آب پوشانده، طبق عادت چکمه های خود را درآورده و کفش های کوچک خانگی اش را به پا می کند، گویی هیچ اتفاقی نیوفتاده و او شرایط جدید را کاملا پذیرفته است.

هارو مشغول پخت و پز است که چندین خرچنگ از مقابل او در آشپزخانه عبور کرده و به سمت در حمام می روند که روزنه ای در آن به وجود آمده و امکان خروج آن ها را فراهم ساخته است.

هارو در حمام را باز می کند تا کار را برای خرچنگ ها راحت تر سازد اما ناگهان با چیز عجیبی روبرو می شود؛ یک ماهی بسیار بزرگ و عجیب که در وان نیم خشک حمام گرفتار شده است!

 ماهی بزرگ که بی شباهت به اژدهایان اسطوره ای ژاپن و شرق دور نیست و همچنین از لحاظ طراحی بصری چیزی بین گربه ماهی و خورشید ماهی در ابعاد بسیار بزرگ است، خسته و بی رمق درون وان گرفتار شده و به سختی تنفس می کند. هارو با دیدن او متعجب شده و کمی می ترسد، در را بسته و بدون جلب توجه به آشپزخانه رفته و مشغول می شود.

اما نماد یا نشانه ای تصویری از همان ابتدای فیلم ذهن مخاطب را درگیر می کند، آن هم چیزی شبیه حباب هایی است که در کف دریا تولید شده و به سطح آب می روند، اما از شکل و رنگ آن حباب ها نمی توان به سادگی تشخیص داد که واقعیت آن چیست! چراکه آن ها نه در آب بلکه در خشکی و از میان اشیاء خانه ها به هوا بلند می شوند!

در ادامه هارو که نمی تواند به ناله های ماهی بزرگ بی توجه باشد، قصد کمک کردن به ماهی را می کند و تکه غذایی را به سمتش می برد، اما ماهی شروع به سر و صدا می کند و درخشندگی خاصی پیدا کرده و موجب ترس هارو می شود.

در اینجا است که نشانه های حباب مانند، بیشتر شده و از سرتا سر خانه به هوا بلند می شوند، هارو ترسیده و خود را درون تنور خانه مخفی می سازد، اما با رنگ و تغییر چارچوب محیط متوجه می شویم که گویی خانه هارو تماما زیر آب فرو رفته و این ها حباب های هواست که از میان اشیاء بر می خیزند.

گویی هارو در رویایی فرو رفته که در آن حیات مجددش را در تصویری خیال گونه تجسم می کند و یا بالعکس، او با تنش موجود و محصور کردن، خود را به گونه ای اسیر امواج آب و اعماق می بیند که چیزی جز فنا شدن و نابودی پیش رویش نیست؛ او در رویای خود که به کابوسی دهشتناک بدل می شود خانواده از دست داده اش را می بیند که در خانه خود در کف دریایی عمیق از او فاصله گرفته اند، هارو قصد دارد خود را به آنها برساند اما بی فایده است و حضور دوباره حباب های هوا این حقیقت را که همه چیز از میان رفته به او و مخاطب گوشزد می کند. در نهایت خانه او ویران شده و هارو نیز اسیر حباب ها شده و به کف دریا سقوط می کند. در کابوس او خورشید ماهی بزرگ بالای سر او در سطح آب مشغول شنا کردن است.

اما با باز شدن چشمان هارو مخاطب دوباره شوکه شده و متوجه می شود که حقیقت همین زندگی ویران شده هارو پس از سونامی و حضور یک ماهی عجیب در وان حمام خانه است و آنچه پیش از این دیده کابوسی در ذهن او بوده است.

هارو این بار بدون ترس و با احساسی پاک و دلسوزانه به سراغ ماهی آمده و مشتی آب بر روی بدن خشک او می ریزد که موجب درخشندگی مجدد او می شود.

در انتها هارو ماهی را بر روی گاری دستی نهاده و آن را به سختی از خانه خارج می سازد، او با رفتن سمت دریا ماهی را وارد آب کرده و رهایش می کند.

در سکانس آخر هارو در حالی که با آزاد ساختن ماهی و دور شدن او احساس می کند ماهی دیگر باز نخواهد گشت به یکباره امواج بسیار بلند آب دریا را با خود بالا می کشد و در هوا معلق باقی می ماند، در میا امواج ماهی عجیب بسیار بزرگ تر و درخشان تر از قبل در میان امواج به هارو با چهره ای  شاداب و سر زنده خیره شده است.

گویی ماهی بزرگ روح دریا است که خود با جدا شدن از محیط زندگی اش، آشفتگی را هم برای خود و ماهیان دریا و هم انسان های خاکی و زندگی خاکی آن ها به بار آورده است. اما آنچه در پی این ویرانی برای او بدست می آید صلح و سازشی ابدی میان او و انسان هاست که به دست هارو اتفاق می افتد. کسی که خود، خانواده و زندگی اش را قربانی این ناهنجاری و آشفتگی کرده و از دست داده است.

حباب هایی که در این میان چه در آب و چه بر روی خشکی و در خانه زندگی هارو دیده می شوند تجدد حیاتی هستند که هر یک برای زندگی جداگانه امکان حیات را فراهم می کنند. یکی حیات بخش برای ماهی ملکه و دیگری برای انسان هایی مانند هارو و خانواده اش.

درخشندگی ماهی ملکه که گویی پادشاه یا ملکه همه ماهیان دریا و اقیانوس هاست از او خورشیدی تابنده و سر زنده ساخته است که بازگشتش در آب و در دریای بی کران ممد حیات برای همه موجودات زنده است. کم فروغی او نیز نه تنها ویرانی طبیعت و محیط زیست را در بر دارد بلکه زندگی انسان ها را نیز تحت شعاع قرار داده است.

نگاه اسطوره ای، زندگی بخش و امید آور و همچنین صلح جو میان انسان و طبیعت از مواردی است که در سونامی به خوبی درک و احساس می شود و می تواند غم ناشی از این حادثه بشری را با تغییر نگاه و وسعت بخشیدن به عمق نگاه به این رخداد طبیعی قدری التیام بخشد. همین امر نیز موجب شده است تا سونامی در مدت زمان ۷ دقیقه به یک اثر بی بدیل و جهانی تبدیل شده و جوایز مطرح جهانی را برایش به ارمغان بیاورد.

منبع: سینماپرس