ایده ها از کجا می آیند؟

ایده ی خوب مهمترین رکن اساسی یک انیمیشن موفق است.

جیلیان تاماکیJillian Tamaki  طراح و تصویرگر کانادایی، برنده ی جوایز متعدد و معتبر تصویر گری و هنرمندیست که برای نشریات معتبری چون نیویورک تایمز، نیویورکر، کریستین ساینس مانیتور، گاردین،بوستون گلوب و … طراحی کرده است. او در وبلاگ شخصیش مقاله ای در باب چگونگی پرورش ایده و خلاقیت نوشته است که اصولا برای مخاطبین تصویر ساز نوشته شده است. اما از آنجایی که شالوده ی دنیای انیمیشن نیز بر اساس طراحی و تصویر سازی استوار است، مطالعه ی این مقاله برای دوستان علاقمند به انیمیشن بسیار مفید است.

حتما برای شما هم پیش آمده که با دیدن یک اثر هنری، از خودتان بپرسید: این ایده ها از کجا می آیند؟ حتی ممکن است کسی همین سئوال را از شما بپرسد: این ایده را از کجا آوردی؟ در واقع ذهن ما در هر لحظه و برای هر کاری که انجام میدهیم پر از ایده ها ی مختلف است.  بعضی ایده ها خوب و بعضی بد هستند. بعضی قوی و بعضی ضعیف، بعضی تاثیر گذار و بعضی خنثی. بعضی از ایده ها هوشمندانه هستند و شما را مشتاق میکنند. بعضی ملموس هستند و در خود  فضا و احساس قابل درک و لمسی دارند… تمام این ایده ها میتوانند در قالب یک اثر هنری بیان شوند اما بیان یک ایده در قالب یک اثر لزوما به معنی موفق بودن آن اثر نیست. بخشی از موفقیت یک اثر در میزان برقراری ارتباط میان ایده و مفهوم نهفته در آن اثر و مخاطب اثر است. مخاطب باید مسحور، مجذوب، مرتبط، خشمگین یا حتی متنفر از یک اثر هنری بشود تا بتوان گفت که آن اثر به نوعی موفق بوده است، حتی اگر بتوان گفت موفق در متنفر یا مشمئز کردن بیننده ، به نحوی هوشمندانه و نه سردستی و عامیانه. یک اثر هنری موفق با یک ایده ی خوب میتواند میل به تملک را در شما بر انگیزد . میل به خریدن یک تابلو، قیچی کردن یک تصویر از یک مجله، خریدن یا کپی کردن یک قطعه موسیقی و یا یک فیلم.

تا آنجایی که به یک مخاطب معمولی و یا حتی حرفه ای آثار هنری مربوط میشود، شما وظیفه ای بجز بر قراری ارتباط، لذت بردن و یا حتی منزجر شدن از آن اثر ندارید. اما وقتی که شما در قالب خالق یک اثر هنری فرو می روید موضوع فرق میکند. انتخاب روشی که شما را با بیننده ی اثرتان مرتبط میکند به خود شما بستگی دارد. ایده ای که انتخاب می کنید نیز به خود شما بستگی دارد. درست یا غلطی وجود ندارد، تنها میتوان از (موفق) یا (ناموفق) صحبت کرد. در ذات هر اثر هنری پیش از متولد شدن، یک فضای خالی وجود دارد که با دیدگاه های شخصی، تفکرات و علائق خالق اثر پر میشود، اما پس از خلق اثر، تنها در ارتباط با مخاطبین است که میزان ماندگاری و طول عمر اثر مشخص می شود. هرگز نباید نقش مخاطب و همچنین نقش هنرمند را برقراری ارتباط فراموش کرد و یا دست کم گرفت. حالا اجازه بدهید کمی در مورد ایده ها و چگونگی دست یابی به ایده های بهتر صحبت کنیم.

نشستن در مقابل یک ورق کاغذ سفید، کوبیدن نوک قلم به میز و کلنجار رفتن با یک ذهن خسته مطمئنا بهترین روش برای دستیابی به یک ایده ی درخشان نیست. تکرار کردن ایده هایی که در گذشته موفق بوده اند و تکیه بر تفکرات و تجربیات شخصی هم در بسیاری از موارد گرهی از مشکلات باز نمیکنند. پس چه باید کرد؟

گام نخست: علاقمند باشید

با رسانه ها در ارتباط باشید، در فعالیتهای فرهنگی مشارکت داشته باشید، کتاب بخوانید، به سینما بروید، مجلات طراحی و مد را ورق بزنید، حتی از وبلاگهای احمقانه و عامه پسند دیدن کنید، به کتابفروشی ها بروید حتی اگر نخواهید کتابی بخرید. تمام اینها بر دیدگاهها و سپس بر محصولات هنری شما تاثیر خواهند گذاشت و در کمال تعجب مدتی نخواهد گذشت که متوجه میشوید که شما نیز به نوبه ی خود بر این رسانه ها تاثیر گذار هستید. به موزه ها بروید و الهام بگیرید. سعی کنید که ارتباط میان هنر امروز و آنچه که تاریخ هنر رخ داده است را دریابید. حیرت زده خواهید شد اگر دریابید که هنرمند یا هنرمندان مورد علاقه شما چقدر تحت تاثیر هنرمندی از ۱۰۰ سال گذشته بوده اند. و اینکه فراموش نکنید که اینترنت چه حجم عظیمی از منابع غنی هنری را در خود جای داده است که بسیاری از آنها به رایگان در اختیار شماست.

گام دوم: منابع را جمع آوری کنید

فیلمی درخشان دیده اید؟ تصویر سازی عالی؟ عکسی متفاوت؟ اینها را ذخیره کنید. پوشه ای در کامپیوترتان ایجاد کنید و منابع الهام بخش را بصورت دسته بندی شده در آن پوشه قرار دهید. خواهید دید که روز به روز به تعداد زیر گروههای مجموعه تان افزوده خواهد شد: کتاب کودک، فیلم کوتاه،انیمیشن، چهره ها، اندامها، لباسها، مینیاتور های چینی، معماری خاور میانه، ابزار های باستانی….. و بعد در زمان نیاز، گردشی سریع در میان این منابع کمک شایانی به شما خواهد کرد. دیگر لازم نیست ساعتها برای پیدا کردن یک رنگ، نوع خاصی از خط، فیزیک خاصی از چهره و…با خودتان کلنجار بروید.

گام سوم: دقیق مطالعه کنید

دقیق و عمیق بخوانید. کتابها،نمایشنامه ها،مقالات و مجلات را سرسری و فقط به قصد اینکه عنوانی به لیست مطالعاتتان بیفزایید نخوانید. میتوانید یک منبع را به دقت و حتی بیش از یکبار مطالعه کنید. در صورت امکان بین مطالعه بر روی یک موضوع و آغاز به کار بر روی همان موضوع ، یک روز فاصله بیندازید. این فاصله گذاری به شما فرصت بیشتری برای نشستن،اندیشیدن و تحلیل کردن می دهد. زمانی که مطالعه میکنید ،عبارات، تعاریف، کلمات کلیدی و مباحثی که بنظرتان مهم می آیند را متمایز Highlight کنید. نوشتن نت های کوتاه و برداشتهای شخصی نیز میتوانند بسیار مفید باشند. مطالب و منابع مرتبط به هم را پیدا کنید . مثلا اگر در حال تصویر سازی برای کتاب جنگ و صلح هستید، علاوه بر متن اصلی کتاب، نقد ها، تز ها، تصاویری از فیلمهای مرتبط و…همه را در کنار هم داشته باشید و همه را در ارتباط با هم مطالعه کنید.

گام چهارم: با کلمات آغاز کنید

میخواهید یک صحنه را آرایش دهید؟ پلانی را بسازید؟ تصویری طراحی کنید؟ کارتان را با کلمات آغاز کنید. عبارات و کلمات منظم ترو سریعتر به ذهن میرسند، پس کلماتی را که با آنها تصویر ذهنی تان را تعریف میکنید بنویسید. چه آنهایی که فضای فیزیکی اثر را تعریف می کنند و چه آنهای که فضای روحی و معنوی اثر را در بر دارند. عبارات میتوانند بسیار گسترده ، عمومی یا شخصی باشند: سیاه، بزرگ، وحشی، دود، چکمه، شمشیر، زنگار، افقی، سایه ها و…اینها سیل عباراتی هستند که بی وقفه به ذهن شما خطور میکنند تا صحنه ای را توصیف کنید،نوشتن این عبارات و مراجعه به آنها منبعی غنی از جزئیات و ایده های مختلف را به شما میدهد که کار شما را راحت تر و سریعتر می کند.

گام پنجم: تصاویر را اضافه کنید

اغلب ما به خودمان بعنوان افرادی خلاق باور و ایمان داریم. اما واقعیت این است که هرچقدر هم که ما خلاق باشیم در برابر آنچه که در طبیعت قرار دارد خرد و ناچیز هستیم. طبیعت بسیار دقیقتر و غنی تر از آن چیزی است که ذهن ما می سازد. آیا تصویری که شما قصد دارید طراحی کنید در مورد ماهیهاست؟ آیا داستان شما در صحرا میگذرد؟ خب حالا زمان آن است که سری به منابع گرد آوری شده تان که در گام دوم به آن اشاره شد بزنید. تصاویر مناسب را بیرون بکشید و به مجموعه کلماتتان اضافه کنید. فیلمها و کلیپهای کوتاه را هم آماده کنید تا در صورت نیاز دوباره و چند باره ببینید.

Google Image , GettyImages, Corbis,  Flickr منابع درخشان اینترنتی برای هر نوع تصویری که در جستجویش باشید هستند. کتابهای کتابخانه تان هم بسیار ارزشمند هستند. کتابهایی که حاوی تصاویر باشند اغلب بسیار گران هستند . اما پولی که شما برای خریدن چنین کتابهایی هزینه می کنید در برابر آنچه که این کتابها به شما میدهند چندان هم زیاد و هنگفت نیست. نکته مهم این است که همیشه به یاد داشته باشید که شما یک هنرمند خلاق هستید. شما از منابع الهام و ایده می گیرید، کپی نمی کنید!

گام ششم: ترکیب کنید

در این مرحله شما احتمالا ایده های لازم را گرفته اید. مغز شما پر است از ایده ها و فکر های درخشانی که قصد دارید آنها را به روی کاغذ منتقل کنید. حالا زمانیست که شما باید موادی  که آماده کرده اید را با هم ترکیب کنید. از کلمات شروع می کنیم: کلمات مجزایی که نوشته اید را با هم ترکیب کنید. ببینید چند نوع ترکیب حاصل می شود: سیاه وحشی، شمشیر سیاه، وحشی زنگار گرفته، سایه دود آلود و….ببینید،بعضی از عبارات بسیار نا مانوس و غیر عادی و یا حتی خنده دار هستند. اما چرا که نه؟ خلاقیت معمولا از جایی می آید که سایرین انتظارش را ندارند. ایده ی یک فرد سیه چرده وحشی ایده ی تازه ای نیست و به ذهن هر کسی میرسد، اما اگر قرار باشد که وحشی زنگار گرفته و یا سایه ی دود آلود را به تصویر بکشید چه؟ با دیدن کلمه ی وحشی زنگار گرفته خلاقیت شما ده برابر بیشتر تحریک میشود. شما میتوانید به یک جنگجوی زره پوش فکر کنید و یا به یک روبات!!! چه گستره ی عظیمی از تصاویر متفاوت!!! حالا به ترکیب بندی ها و فیگورهای مختلف فکر کنید، منابعتان را ورق بزنید و طراحی های ساده thumbnails از فیگورهای مختلف و ترکیبهای مختلف را آغاز کنید. فعلا به جزئیات نپردازید. جزئیات در مرحله بعد قرار دارند… رنگها برایتان مهم هستند؟ طیفهای مختلف رنگیتان را نیز در همین مرحله میتوانید انتخاب کنید.

گام هفتم: تصاویرتان را کامل کنید

حالا میتوانید تصویرتان را کامل کنید، به جزئیات بپردازید، رنگها را جابجا کنید. چیزهایی را بیفزایید یا حذف کنید و در تمام این مدت باز هم از بررسی منابع غافل نشوید. مکررا و بارها به آنها مراجعه کنید و ایده بگیرید. تمام این مراحل هفتگانه تنها یک الگوی خام برای پرورش خلاقیت و ایده ی شماست. تکنیک، ابزار، سبک و  زمان در اختیار شماست.هر کسی سبک خاص و علائق خاص خودش را دارد و این شما هستید که اثری را خلق میکنید که میتواند تکراری یا تازه و منحصر به فرد باشد.