نشست نقد و بررسی مسابقه سینمای ایران در جشنواره

نشست نقد و بررسی مسابقه سینمای ایران با بررسی سه انیمیشن «نمکی» ساخته هاجر مهاجرانی، «تکامل» مهدی علی‌بیگی و «یک دسته گل» از مجید احمدی برگزار شد.

به گزارش خانه انیمیشن، در ابتدای این نشست که در حاشیه‌ی هشتمین جشنواره بین‌المللی پویانمایی تهران برگزار شد، هاجر مهاجرانی کارگردان انیمیشن «نمکی» گفت: این کار از دغدغه شخصی‌ام برای ساخت اثر فولکلور آغاز شد و تصویرسازی مریم سپندی‌فر روزنه‌ای برای شروع کارم بود. با خانم «چالش» برای موسیقی کار صحبت کردیم و در نهایت تصمیم به ساخت موسیقی رو حوضی گرفتیم.

این کارگردان ادامه داد: موسیقی روحوضی برگرفته از یک سنت نمایشی موسیقایی است که تا سال ۱۳۰۰ هجری شمسی رسمی شد و بر روی حوضِ‌ خانه‌ها چوب می‌گذاشتند و نمایشی اجرا می‌کردند که نوازنده و خواننده داشت. در میان آن‌ها داستان‌هایی مانند ۴ درویش، امیرحسین و فرخ‌لقا اجرا می‌شده که بین‌شان موسیقی‌هایی بوده است که ربط زیادی به داستان نداشتند.

وی افزود: مرتضی احمدی این موضوع را در کتاب «کهنه‌های همیشه نو» نوشته و جمع‌آوری کرده است. من، خانم چالش و مریم سپندی‌فر آن را به صورت یک داستان درآوردیم. «نمکی» داستانی فولکلور است که انتهای آن به یک پادشاه ختم می‌شود که من ترجیح دادم پایان را تغییر دهم.

چالش در مورد موسیقی «نمکی» گفت: موسیقی تخت حوضی در تقسیم بندی موسیقایی ما جزو موسیقی‌های شادمانه شناخته می‌شود. هر منطقه‌ای از فرهنگ موسیقی خود برای مراسم عروسی و شادمانی استفاده می‌کند و این رو حوضی چون مربوط به تهران بوده است، برگرفته از سنت موسیقی ماست.

وی ادامه داد: سیالیت در موسیقی این فیلم برگرفته از همان موسیقی تخت حوضی است. ما در این انیمیشن دایماً با خالی بودن فضاهای صدایی در حال حرکت در فضای موسیقایی بیات ترک، افشاری، دشتی و غیره هستیم و این وقفه صدایی برگرفته از سنت روحوضی است وگرنه ما در موسیقی سنتی کلاسیک این کار را انجام نمی‌دهیم.

آهنگ‌ساز «نمکی» افزود: ما داستان خود را به زبانی نزدیک کردیم که در آن موسیقی تخت حوضی روایت می‌شود و بعد از آن کار موسیقی شروع می‌شد. من سعی کردم نشانه‌های موسیقی رو حوضی را در کار پیاده کنم.

حسین ضیایی منتقد انیمیشن نیز در خصوص قصه‌های دیو محور گفت: قصه‌هایی که دیو در آن جایگاهی دارد عموماً ویژگی آموزشی برای سن بلوغ دارد. این به کودکانی که در حال سپری کردن این مقطع سنی هستند، نشان می‌دهد که چه‌طور باید با بحران‌های بیرونی مواجه شوند. اشاره درون متنی داستان به بلوغ دختران است. دوم این‌که از لحاظ گرافیکی دیدن حل‌شدن تصاویرِ در هم و به وجود آمدن اشکال جدید، چیز تازه‌ای نیست.

مهاجرانی در پاسخ به این‌که آیا شما استوری‌برد را در اختیار آهنگ‌ساز قرار دادید تا ملودی را بنویسند یا نه گفت: در قسمت‌هایی مجبور بودم که موسیقی ساخته شود و بعد قصه را بر آن سوار کردیم. تکه‌هایی از کتاب مرتضی احمدی را برداشتیم که تمام شعرها به یکدیگر چفت نمی‌شد، چون شعرها داستان روایت نمی‌کرد. دیالوگ‌ها و داستان را تغییر دادیم و تکه‌هایی را می‌توانستیم استوری‌برد بزنیم، اما در قسمت‌هایی فکر می‌کردم، اگر موسیقی بیاید امکان اتصال آن به بخش بعدی وجود دارد.

عباس دبیردانش آهنگ‌ساز در خصوص موسیقی «نمکی» گفت: موسیقی با بافت صدا هماهنگ بود، اما حجم صدای ارکستر باید بیشتر باشد، چون این‌جا شعر چفت نمی‌شد، اگر ریتم تا آخر می‌ماند و ملودی تکه تکه جای جای شعرها بود، همه چیز جور در می‌آمد. دومین نکته هم مربوط به اختلاف دستگاه‌ها زیاد به گوش نمی‌رسید و ربط موسیقی و جمله در آن کم بود.

مهاجرانی در پاسخ به دبیر دانش گفت: شاید در موسیقی تخت حوضی ناکوک بودن صداها اذیت کننده باشد، اما دل‌نشینی آن بارزتر است و ناکوک بودن بودن صداها مشکلی ایجاد نمی‌کند.

در ادامه چهارمین نشست جشنواره، انیمیشن «تکامل» مهدی علی‌بیگی نقد شد و وی در مورد فیلمش گفت: ایده «تکامل» از یک شخصیت شروع شد و قرار بود انسان شود، اما چون شبیه انسان نبود، فکر کردم می‌تواند آینده ما باشد و بعد برای آن، روند تکاملی در نظر گرفتم. نظرم بیشتر روی فرم‌هایی که کار می‌توانست به خود بگیرد، بود.

وی ادامه داد: دنبال داستان‌گویی نبودم و بیشتر به این دلیل عنوان «تکامل» را انتخاب کردم که بتواند سِری شود. ایده‌ام در موسیقی بهره‌گرفتن از موسیقی الکترونیک بود، چون لوپ انیمیشن با این نوع موسیقی سازگار بود و پیشنهادم استفاده از ریتم‌های تکرار شونده بود.

حسین صافی طراح و گرافیست «تکامل» درباره علت انتخاب کار گفت: تک تک فریم‌هایی که به یکدیگر تبدیل می‌شوند، جذاب است. فارغ از انیمیت که اتفاق فوق‌العاده‌ای بود، به تک تک شخصیت‌ها نمره ۲۰ می‌دهم، اما فکر می‌کنم باید یک لکه‌ای باشد که کار دیده شود.

مجید احمدی کارگردان فیلم «یه دسته گل» درباره فیلمش گفت: من روی طراح این مدل‌ها بسیار حساس هستم و روی تک تک مدل‌ها هم حساسیت زیادی به خرج دادم. طراحی و ساخت شخصیت‌ها بسیار زمان‌بر بود.

وی در مورد لزوم وجود مدیر هنری در پروژه افزود: یک ماه فرصت داشتیم تا خط فکری بچه‌ها با یکدیگر هماهنگ شود. موسیقی فیلم را خیلی وقت پیش شنیده بودیم، با آن ارتباط برقرار کردیم، تصمیم به ساخت کلیپ برای این کار گرفتیم. ۵ نفر بیشتر نبودیم و کار بسیار فشرده بود تا در یک زمان‌بندی مشخص تمام شود.

هشتمین جشنواره بین‌المللی پویانمایی تهران روز ۱۷ اسفند به کار خود پایان می‌دهد.