روایتگری داستان مهمترین وظیفه کارگردانان

کانون انیمیشن پردیس هنرهای زیبا و استودیو گنبد کبود برای نخستین‌ بار در نهم اسفند سال جاری کارگاه آموزشی انیمیشن دوبعدی را در تالار شهید آوینی تهران برگزار کردند.

کانون انیمیشن پردیس هنرهای زیبا به همت دانشجویان در سال ۱۳۹۱ پایه‌گذاری شده است. یکی از پایه‌گذاران این کانون در این خصوص می‌گوید که اهمیت بیشتر به هنر انیمیشن به ‌ویژه توجه به آموزش آکادمیک و دانشگاهی برای رسیدن به هویت و بیان مستقل در حوزه فرهنگ و هنر به ‌ویژه انیمیشن هدف اصلی کانون است.

استودیو گنبد کبود هم در سال ۱۳۸۶  توسط بابک و بهنود نکویی که از اواسط دهه هفتاد ساخت انیمیشن را تجربه کرده بودند، با تمرکز بر تولید انیمیشن و گرافیک تاسیس شد.

اعضای کانون با همکاری استودیو گنبد کبود و به همت دانشجویان هنرهای تجسمی نخستین کارگاه آموزشی انیمیشن را عصر روز چهارشنبه نهم اسفند در سالن شهید آوینی دانشگاه تهران برگزار کردند.

ازجمله نکات مهم این کارگاه آموزشی استقبال چشمگیر دانشجویان و توضیحات خوب بابک نکویی بود که بار علمی این کارگاه را بالا برده بود. وی که خود تحصیل کرده دانشگاه تهران است در ابتدای این کارگاه آموزشی به نقل قول از نرمن مک لارن انیماتور معروف انجمن ملی فیلم کانادا تعریفی از انیمیشن ارائه داد و گفت هر فیلمی که به شکل فریم‌ به ‌فریم یا تصویر به تصویر ساخته شود انیمیشن نام دارد. بر خلاف تصور عموم انیمیشن فقط نقاشی متحرک نیست.  در سینما هر ثالیه‌ی فیلم از بیست و چهار تصویر پشت سر هم ساخته می‌شود. این تصاویر پشت سر هم قرار می‌گیرند و پیوسته دیده می‌شوند. اگر هر کدام از این تصاویر با یک فاصله زمانی مشخص به صورت مجزا و جداگانه ساخته شوند و پشت سر هم پخش شوند تصویر متحرکی که دیده می شود انیمیشن است. بنابراین می‌توان تکنیک‌های بسیار متنوعی داشت که با شیوه انیمیشن خلق شده‌اند. تکنیک‌هایی مثل پیکسلیشن که با تصویر برداری فریم به فریم از انسان  و آبجکت انیمیشن که با حرکت دادن اشیاء ساخته می‌شود.

نکویی در ادامه به نمایش انیمیشن‌هایی که به همراه داشت پرداخت. او بر روی هر کدام از این انیمیشن‌ها که پخش می‌شد توضیحات تکنیکی می‌داد.

وی سپس در مورد تکنیک‌های سه‌بعدی حرف زد و گفت معمولا در تولید فیلم‌هایی با این تکنیک به‌طور کامل از کامپیوتر استفاده می‌شود.

در ادامه نکویی فرآیند تولید انیمیشن را برای دانشجویان بیان کرد و گفت که مراحل تولید به سه بخش پیش تولید، تولید و پس از تولید تفسیم می‌شود. پیش تولید با ایده‌پردازی‌های اولیه شروع می‌شود سپس فیلمنامه‌نویس‌ها نوشتن فیلمنامه را آغاز می‌کنند همزمان یک تیم هنری به سرپرستی کارگردان هنری طراحی شخصیت و فضا و وسایل را آغاز می‌کند. مرحله بعد طراحی استوری‌برد یا فیلمنامه مصور است.

وی روایتگری یا داستان تعریف‌کردن را مهم‌ترین وظیفه یک کارگردان چه زنده و چه انیمیشن دانست و گفت در سینما با پشت سرهم قرارگرفتن نماها داستان تعریف می‌شود.

وی سپس خطاب به دانشجویان گفت که شما ابتدا ایده‌های خود را روی کاغذ تصویر کنید، برای این کار نباید زیاد سختگیر باشید و اولین نکته‌ای که به ذهن می‌رسد را خیلی راحت طراحی کنید. اما در ادامه اگر متوجه شدید نماها مورد قبول شما نیست می‌توانید آنها را دور بریزید بدون اینکه حساسیتی روی آن داشته باشید. به این مرحله طراحی اولیه استوری برد می‌گویند. بعد استوری بورد اولیه نهایی می‌شود. مرحله بعد لی اوت است. متحرک‌سازی و نقاشی بکگراند هم در ادامه خواهد بود که به تولید معروفند. این مراحل نیزجزئیاتی زیادی دارند. 

در این کارگاه آ‌موزشی دانشجویان هم پرسش‌های خود را پرسیدند. خانم دانشجویی پرسید چگونه یک ایده را پیدا کنیم؟ نکویی در پاسخ گفت که برای یافتن ایده راه‌های گوناگونی وجود دارد. ایده یابی با پرورش فکر آغاز می‌شود. می‌توان از یک طراحی، یک خبر، دوستی که همسایگی ماست یا خوابی که دیده‌ایم الهام بگیریم. ما می‌توانیم از یک ایده اصلی به ایده‌های فرعی و جدیدی برسیم. می‌توانیم احمقانه‌ترین و جدی‌ترین ایده را آزمایش کنیم. از بین این ایده‌ها که می‌تواند با هم متفاوت باشند به یک نتیجه کامل و مشخص رسید. بهتر است دفترچه‌ای را همیشه آماده در کیف خود داشته باشیم و هرجا هر ایده‌ای که به ذهن ما رسید، یادداشت کنیم در پایان سال این دفترچه پر از ایده‌های مختلف می‌شود. ایده‌ها ناب لزوما در لحظه‌ای که می‌خواهیم به سراغمان نمی‌آیند. ما باید از قبل همیشه آماده باشیم. به نظر من ایده‌های خوب ایده‌هایی هستند که سال‌ها از خلق آنها گذشته باشد و به حالت پختگی رسیده باشند.

دانشجویی دیگر پرسید که ساخت فیلم با تکنیک‌های مختلف اعم از دوبعدی و سه‌بعدی چقدر زمان می‌برد؟ کارگردان انیمیشن در پاسخ این دانشجو را با بیان اینکه اگر در ساخت انیمیشن مرحله آزمون خطا نباشد، گفت یک کار سه دقیقه‌ای دوبعدی خوب را می توان در یک ماه ساخت. تولید یک فیلم انیمیشن خوب سه‌بعدی سه تا چهار سال زمان می‌برد. اگر دوبعدی باشد تا پنج سال هم طول می‌کشد و ۴۰۰ نفر کار می‌کنند.

به‌طور مثال در فیلم انیمیشن  شاهزاده مصر ساخته کمپانی دریم ورکز ۳۵۰ انیماتور، دستیار انیماتور و کلین‌آپر مشغول به کار بوده‌اند. در این نشست دانشجوی دیگری تفاوت‌های میان پرداکشن دیزاینر و کارگردان هنری را پرسید. نکویی در پاسخ گفت سرپرستی وانجام طراحی فضا و سبک تصویری بر عهده طراح محصول یا پرداکشن دیزاینر است. هماهنگی تمامی بخش‌های هنری و انتخاب رنگها بر عهده کارگردان هنری است. پرداکشن دیزاینر زیر نظر کارگردان هنری کار می‌کند.

این کارشناس انیمیشن در پایان این کارگاه آموزشی برای ساخت فیلم‌های دو بعدی نرم‌افزارهای  زیر را به دانشجویان پیشنهاد داد

  ToonBoom, TV Paint, Anime Studio, Adobe After Effects