۱۵ نکته ای که باید درباره انیمیشن «شگفت انگیزان» بدانید

مقدمه : “شگفت‌انگیزان” (The Incredibles)   یک محصول مشترک دیزنی/پیکسار است که به صورت رایانه‌ای در سال ۲۰۰۴ به کارگردانی و نویسندگی «برد بیرد» (Brad Bird) عرضه شد و بسیار با استقبال خوبی هم مواجه شد. این انیمیشن برنده جایزه اسکار بهترین فیلم پویانمایی شد.

۱۵- شکست ناپذیران

«برد بیرد» (Bard Bird) کارگردان و مغز متفکر The Incredibles اولش میخواست اسم این انیمیشن رو “شکست ناپذیران” (The Invincibles) بذاره. گفته میشه او لقب Tights رو برای این پروژه انتخاب کرده بود تا یه وقت داستانش لو نره! خودش گفته ایده این انیمیشن رو از فیلم های جاسوسی و همچنین کمیک بوک های دهه ۶۰ میلادی الهام گرفته است و خواسته به اونا ادای احترام بکنه. وقتی فیلم اکران شد خیلی ها اون رو با “چهار شگفت انگیز” مقایسه کردند چون درست مثل چهار شگفت انگیز اعضای خانواده با هم مدام بحث میکردند. قدرت های فوق بشری اعضای خانواده هم شبیه به چهار شگفت انگیز بودند. بعضی ها هم گفتند ایده حذف ابرقهرمانان از کمیک “واچمن” (Watchmen) نوشته «آلن مور» الهام گرفته شده است. خود بیرد گفته ایده اصلی او درباره یک زن و شوهر ابرقهرمان بود که وارد بحران میان سالگی شده بودند، به همراه دختر نوجوان خجالتی و یک پسر بچه ۱۰ ساله مغرور! داستان خانواده ای که داشتند یاد میگرفتند چطور زندگی های فردی خودشون رو با هم به تعادل برسونند. بیرد گفته که در کمال تعجب پیکسار خیلی سریع ایده او را قبول کرد و خیلی هم بهش وفادار بود!

۱۴- پروژه ای منحصر به فرد

“شگفت انگیزان” اولین انیمیشن تاریخ پیکسار بود که شخصیت هایش همگی انسان بودند! به خاطر همین پروژه بسیار سختی از نظر فنی بود. خود «برد بیرد» تصور میکرد شاید ساختش ۱۰ سال طول بکشه و شاید به میلیون ها دلار پول نیاز باشه. او از انیماتورهایی که باهاش در خلق انیمیشن تحسین شده “غول آهنی” همکاری کرده بودند استفاده کرد و اونا داشتند پروژه رو از حالت دو بعدی (سنتی) به سه بعدی تبدیل میکردند که کار بسیار زمان بری بود. اون موقع شایعه شد که دیزنی شاید کلا از خیر این پروژه بگذره. به مرور داستان فیلم به پیچیده ترین داستانی که پیکسار نقل کرده بود تبدیل شد. به همین خاطر زمان فیلم بیشتر از آثار قبلی پیکسار شد. بیشترین تعداد لوکیشن را نیز در یک فیلم پیکسار در این پروژه دیدیم (میگن تعداد لوکیشن های این کارتون ۴ برابر دیگر آثار پیکسار بوده!). همچنین گفته میشه استاد «هایائو میازاکی» موسس استودیو Ghibli و سازنده شاهکاری به نام “شهر ارواح” (Spirited Away) ، اون زمان به پیکسار سر زد و خیلی هم از بخش های ساخته شده اولیه “شگفت انگیزان” خوشش اومد. بیرد گفته که شاهد بود چقدر پیکسار برای این کار زحمت کشید و “زانوهای انیماتورها داشت زیر سنگینی پروژه میلرزید”! ولی در نهایت نتیجه کار عالی بود.

۱۳- قدرت های گروه

هر کی این کارتون رو ببینه متوجه شباهت های اون با کمیک “چهار شگفت انگیز” میشه! اولا که چهار شگفت انگیز رو بهش لقب اولین خانواده دنیای کمیک داده اند و “شگفت انگیزان” هم کلا جو خانوادگی داره. قدرت های اعضا هم شبیه به اعضای چهار شگفت انگیزه. مثلا «هلن» مقلب به «الستی‌گرل» (Elastigirl) یا «زن شگفت انگیز» (Mrs. Incredible) بدنش کش میومد و ما رو یاد «مستر فنتستیک» (رید ریچاردز» مینداخت). «باب پار» ملقب به آقای شگفت انگیز قدرت و بنیه بالایی داشت و ما رو یاد «ثینگ» مینداخت. دختر خانواده به نام «وایولت» هم نامرئی میشد (درست مثل «سوزان استورم). «جک جک»  (Jack-Jack)    هم آخرش به آتش تبدیل شد (درست مثل «هیومن تورچ»).

البته روی این که کدوم شخصیت چه قدرتی داشته باشه خیلی فکر شد. مثلا «آقای شگفت انگیز» دارای قدرت جسمانی بالایی بود چون باید ستون استوار خانواده باشه. الستی‌گرل بدنش کش میومد تا نشون بده وظایف زیادی در خانه داره و مدام باید کارای مختلف بکنه. «وایولت»  نامرئی میشد تا نشان دهنده بحران دوران نوجوانی و روحیه خجالتی او باشه. «دش» (Dash) هم سرشار از انرژی بود و طبیعی بود که سریع بدوه. و البته «جک جک» که تازه داشت یاد میگرفت چه قابلیت هایی داره و میتونست تغییر شکل بده، اشعه های لیزری شلیک کنه و یا به آتش تبدیل بشه!

یک نکته دیگه هم که نشون میده سازندگان این انیمیشن چقدر به چهار شگفت انگیز ارادت (!) داشته اند اینه آخر داستان یک خبیث جدید ظاهر میشه به نام Underminer که از زیر زمین میاد بیرون. ایشون دقیقا از روی یکی از دشمنان قدیمی گروه چهار شگفت انگیز به نام Mole Man الهام گرفته که او هم از زیر زمین بیرون میاد!

در هر حال جالبه که بگم خدمتون که سازندگان فیلم “چهار شگفت انگیز” (۲۰۰۵) وقتی انیمیشن “شگفت انگیزان” رو دیدند متوجه شباهت ها شدند و فاکس دستور داد ۲۰ میلیون دلار صرف تقویت جلوه های ویژه فیلم بشه تا جلوی پیکسار کم نیارن ! (مخصوصا جلوه های ویژه مربوط به «رید ریچاردز»). گفته میشه حتی تغییراتی در فیلمنامه مربوط به یک سوم نهایی فیلم ایجاد شد تا زیاد شبیه به “شگفت انگیزان” به نظر نرسه!

این رو هم بگم که دی سی هم شخصیتی داره به نام «الستی‌ – گرل» (Elasti-Girl) که میتونه سایزش رو تغییر بده!

گفته میشه که از تشابه اسمی ناراحت بوده و از پیکسار خواسته بوده اسمش رو تغییر بده به Mrs. Incredible! من هم در ادامه این مقاله سعی میکنم به جای «الستی گرل» از لقب «خانم شگفت انگیز» استفاده کنم که یه وقت به دی سی فنا برنخوره!

۱۲- آقای شگفت انگیز و رفقا!

سال ۲۰۰۵ پیکسار یک انیمیشن کوتاه به نام “آقای شگفت انگیز و رفقا” (Mr. Incredible and Pals) ساخت و به عنوان یک بخش ویژه (special feature) در نسخه دی وی دی کارتون “شگفت انگیزان” قرار داد. در این کارتون (که میتونید اینجا آن را تماشا کنید) آقای شگفت انگیز، فروزون، و البته یک خرگوش دستیار به نام آقای اسکیپردو (Mister Skipperdoo) حضور داشتند. این انیمیشن عمدا جوری ساخته شده بود که تداعی کننده سبک محدود انیمیشن های ابرقهرمانی دهه های ۵۰ و ۶۰ میلادی باشه که با کم ترین بودجه ممکن ساخته میشدند! به همین دلیل در “آقای شگفت انگیز و رفقا” از حرکت دهان صداپیشگان روی صورت شخصیت ها استفاده شد! داستان هم عمدا طوری است که یادآور قصه های ساده و کلیشه ای آن زمان باشد.

۱۱- خانمی که فقط صدایش رو شنیدیم!

در کارتون “شگفت انگیزان” شخصیتی رو داریم ملقب به «فروزون» (Frozone) که میتونه یخ تولید کنه و نوع حرکتش دقیقا شبیه به شخصیت یخی مارول یعنی Ice Man هستش!!! بازیگر کهنه کار و فعال «ساموئل ال. جکسون» جای فروزون حرف زد. سازندگان “شگفت انگیزان” گفته اند چون جکسون صدای باحالی داره ازش استفاده کردند. جگسون خودش گفته عاشق نقش «فروزون» هستش و خیلی خوشحال شد وقتی فهمید قراره قسمت دومش ساخته بشه چون دوباره فرصت کرد جای این نقش حرف بزنه.

او همسری داره به نام «هانی بست» (Honey Best). ما در این کارتون فقط صدای او را میشنویم که سر شوهرش داد میزنه! شاهد دیالوگ های ماندگاری هم بین فروزون و زنش هستیم مثلا: “تو باید به من بگی لباس (ابرقهرمانی) ام کجاست، زن! داریم درباره منفعت جمعی حرف میزنیم! (you tell me where my suit is, woman! We are talking about the greater good!) .

زنش هم میگه : منفعت جمعی؟ من همسرتم! تنها منفعت جمعی که قراره گیرت بیاد منم!!!”

(Greater good? I am your wife! I am the greatest good you are ever gonna get!!!)

گفته میشه اولش قرار بوده این شخصیت رو در انیمیشن ببینیم و کانسپت آرتی که در بالا دیدید نشون میده قرار بوده زنی جذاب باشه ولی «برد بیرد» در نهایت تصمیم گرفت فقط صدایش رو بشنویم. این تصمیم او انتقاداتی رو هم در بر داشت و برخی گفتند ای کاش یک شخصیت کامل با شخصیت پردازی دقیق از این خانم میدیدیم.

۱۰- شهری که شخصیت های داستان در آن حضور دارند

اتفاقات انیمیشن “شگفت انگیزان” در شهری خیالی به نام “مترو ویل” (Metroville) رخ میده. این اسم ساده در واقع از ترکیب دو اسم تشکیل شده: “متروپلیس” و “اسمال ویل” . “متروپلیس” نام فیلم مشهور و علمی تخیلی است که خیلی سال پیش (۱۹۲۷) توسط فیلمساز بزرگ آلمانی ، «فریتس لانگ» ساخته شد و یکی از تاثیرگذارترین فیلم های تاریخ سینماست. “اسمال ویل” هم حتما میدونید که نام شهری است که «کلارک کنت» (سوپرمن) در آن بزرگ شد.

جالبه که معماری شهر “مترویل” از معماری “گوگی” (Googie architecture) الهام گرفته. گوگی سبکی از معماری مدرن است. این شیوه بخشی از معماری آینده‌گرا می‌باشد که تأثیر گرفته از فرهنگ اتوموبیل رانی، هواپیماهای جت، عصر فضا و عصر اتم است. ویژگی معماری گوگی، استفاده از سقفهایی با سطوح منحنی و شیبدار و استفاده از مصالحی چون شیشه، فولاد و نئون است. نمونه های بسیاری از نوع معماری رو میشه در خانه و محل زندگی خانواده آقای شگفت انگیز دید.

اما در مقابل این سبک معماری، ما “د استایل” (De Stijl) رو داریم که یک سبک مدرن هلندی هستش و خانه خانم «ادنا مد» (Edna Mode) از اون پیروی میکنه. به همین خاطره که این خانه از رنگ های اصلی در کنار رنگ سفید و سیاه استفاده کرده. اکثر بخش های خانه او از کف تا سقف مبله شده و مجسمه های سنگی بزرگ هم داره. مبلمان مشکی هم داره که در اون قرمز هم به کار رفته.

و در ادامه معماری محل کار «باب پار» (اقای شگفت انگیز) رو داریم که از سبک مدرن “مسیان” (Miesian modernist) پیروی میکنه که پر است از رنگ های سفید، خاکستری و سیاه و چراغ های روشن بالای سر که باعث میشه نوعی فضای “ظالمانه” رو در ذهن بیننده ایجاد کنه تا کاملا متوجه بشیم باب در چه محیط مزخرفی کار میکنه.

تمام اینها نشون میده که سازندگان این انیمیشن تا چه حد به جزئیات توجه کرده اند.

۹- ایستراگ ها

پیکسار کلا دوست داره در آثار خودش از ایستراگ استفاده کنه. یکی از معروف ترین اونا، A113 هستش که معمولا در کارتون های پیکسار یافت میشه.

در واقع A113 نام یک موسسه هنری است در کالیفرنیا که خیلی از هنرمندان و گرافیست های معروف مثل «جان لستر» (موسس پیکسار)، «تیم برتون» و البته «برد بیرد» در اون درس خونده اند. A113 در “شگفت انگیزان” هم به کار رفت. یعنی در اون صحنه ای که نشون میداد آقای شگفت انگیز در طبقه A1 و سلول شماره ۱۳ نگهداری میشه:

در طول نبرد نهایی در متروویل یکی از ماشین ها شباهت زیادی به «داک هادسن» در انیمیشن Cars داشت:

یه ایستراگ معروف هم تو کارتون های پیکسار هست و اونم مربوط میشه به “وانت حمل پیتزا” (pizza truck)   که از وقتی تو کارتون “داستان اسباب بازی ها” (Toy Story) دیده شد ، در دیگر آثار پیکسار هم به کار رفته:

«برد بیرد» بارها گفته که از وجود این ایستراگ در “شگفت انگیزان” بی خبره چون اولین بار بود که برای پیکسار کار میکرد و نمیدونست که رسمه همچین ایستر اگی قرار بدند. ولی در کمال تعجب بعضی ها میگن ایستراگ وانت حمل پیتزا رو در نبرد نهایی “شگفت انگیزان” پیدا کرده اند:

۸-  صوت و صورت «برد بیرد»!

خب تا اینجا همش اسم آقای «برد بیرد» رو آوردیم. دلیلشم اینه که ایشون کارگردان و مغز متفکر “شگفت انگیزان ۱ و ۲” هستند و این پروژه و ایده اصلی آن از صفر تا ۱۰۰ از ذهن ایشون خارج شده است! ولی او در “شگفت انگیزان” حضور دیگری هم داشت چون صدا پیشه شخصیت «ادنا مود» که در بالا بهش اشاره شد نیز بود!

ادنا مود در واقع از هویت مخفی خانواده شگفت انگیز خبر داره و سالهاست که برای اعضای این خانواده لباس ابرقهرمانی درست میکنه و لباس جدید آقای شگفت انگیز رو هم او درست کرد. واقعا عجیبه که یک مرد تونسته باشه اینقدر قشنگ صدای زن رو تامین کنه. میگن اولش قرار بوده فقط چند تا دیالوگ کوتاه داشته باشه ولی اونقدر از صدای بیرد خوششون اومده که نقشش رو بیشتر کردن! گفته میشه ظاهر ادنا مود را از شخصیت «هنریتا لنگ» در سریال NCIS: Los Angeles که نقشش رو «لیندا هانت» بازی میکرد، الهام گرفته بودن:

و البته اگر به ظاهر شخصیت خبیث “شگفت انگیزان” یعنی «سیندروم» (Syndrome) (که در واقع یکی از هواداران آقای شگفت انگیز بود ولی وقتی از سوی او طرد میشه به شخصیت خبیث تبدیل میشه) دقت میکردیم متوجه میشدیم که شبیه به آقای بیرد هستش!

دلیلش اینه که بیرد به انیماتورها اجازه داد از ظاهرش برای شخص سیندروم استفاده کنند!

۷-  قدرت های جک جک!

در پایان “شگفت انگیزان” دیدیم که «جک جک» به عنوان کوچک ترین عضو خانواده بالاخره قدرت های فوق بشری خودش رو بروز میده (وقتی توسط سیندروم گروگان گرفته شده بود). او مثلا به آتش تبدیل شد، حالت هیولایی به خودش گرفت، به سرب سفت تبدیل شد و …(البته در انیمیشن کوتاه Jack-Jack Attack   که نشون میداد اون پرستار بچه بدبخت جک جک با چه مشقتی ازش نگهداری میکرد، شاهد قدرت های بیشتری از او بودیم!). میگن بیرد دوست داشته جک جک در صحنه پایانی یه قدرت دیگه هم از خودش نشون بده و تبدیل بشه به “ماده چسبنده و لزج” (goo) . ولی مشکل این بوده که انیماتورها از نظر فنی نمیتونستند این قدرت رو به خوبی به تصویر بکشند و حداقل به چند ماه زمان نیاز داشتن. حتی تهیه کننده شگفت انگیزان میره سراغ بیرد و بهش میگه: ” جک جک اینقدر قدرت از خودش نشان داد . پس بسه دیگه! بذار فیلمو تمومش کنیم!”

۶- صدا پیشه نقش خانم شگفت انگیز اصطلاحات نظامی یاد گرفت!

صحنه ای هست تقریبا در ابتدای “شگفت انگیزان” که در اون خانم شگفت انگیز میره سراغ شوهرش که در جزیره ای مرموز گم شده. بنابراین سوار بر یک هواپیمای شخصی میشه ولی اتفاقی میفته که جون خودش و بچه هاش رو به خطر میندازه و او مجبوره درخواست کمک کنه . او در این صحنه از زبان حرفه ای و تخصصی نظامی استفاده میکنه که ما رو تحت تاثیر قرار میده. جالبه که بدونید «هالی هانتر» به عنوان صدا پیشه این شخصیت اصرار داشت که حتما باید زبان دقیق نظامی یاد بگیره تا این صحنه خوب و قابل قبول از آب دربیاد. همین طور هم شد و او اصطلاحات فنی پرواز و خلبانان نظامی رو یاد گرفت.

۵- سختی های صدا پیشه نقش «دش»!

حالا که بحث صدا پیشه ها شد باید بگم که «اسپنسر فاکس» در “شگفت انگیزان” جای شخصیت «دش» حرف میزد. گفتم که قدرت او این بود که خیلی سریع بدوه (مثل «فلش») . برد بیرد دوست داشت همه چیز طبیعی جلوه کنه و به فاکس گفت دوست داره وقتی دش داره میدوه جوری حرف بزنه که انگار نفس کم آورده. او هم همین کار رو کرد ولی بیرد راضی نبود. بنابراین فاکس رو مجبور کرد که واقعا دور اتاق بدوه تا به نفس نفس بیفته و بعد دیالوگ هاش رو بگه! به خاطر همینه که در شگفت انگیزان صدا پیشه گی ها اینقدر طبیعیه دیگه!

۴- اولین اثر پیکسار که درجه PG-13 گرفت!

PG-13 یکی از درجه های فیلم های سینمایی است . مخفف Parents Strongly Cautioned میباشد و به معنی تذکر قاطع به والدین است که بعضی موارد برای بچه‌های زیر ۱۳ سال نامناسب است و والدین باید برای اجازه دادن به بچه‌های جوان‌ترشان به دیدن این فیلم‌ها دقت نمایند. فیلم‌های دارای درجه PG-13 حاوی خشونت، سکس و برهنگی نیستند؛ فقط حاوی مقداری صحنه عشقی معمول و  شاید مواد مخدر می‌باشند. میشه گفت تمامی فیلم های مارول و دی سی این درجه رو دارند(مثل “مرد عنکبوتی” سم ریمی یا “شوالیه تاریکی” نولان یا فیلم های MCU). اما “شگفت انگیزان” اولین اثر پیکسار بود که این درجه نصیبش شد چون قبلا تمام آثار پیکسار درجه G داشتند و برای تمامی سنین مناسب بودند. گفته میشه “شگفت انگیزان” برخی صحنه هایی داشت که ممکن بود کودکان رو بترسونه و به همین دلیل با درجه PG-13 عرضه شد.

۳-چرا ساخت قسمت دوم اینقدر طول کشید؟

الان “شگفت انگیزان ۲” بر پرده سینماهای جهان قرار گرفته (البته به جز پرده سنیماهای ایران!) ولی سوال اینه که چرا ۱۴ سال طول کشید تا قسمت دومش ساخته بشه؟ «برد بیرد» گفته که تو این سالها داشته روی قصه کار میکرده و میخواسته در قسمت دوم جای آقا و خانم شگفت انگیز عوض بشه. یعنی «هلن» به جای «باب»  نقش یک قهرمان رو داشته باشه. همچنین دوست داشته روی قدرتهای جک جک بیشتر تمرکز کنه. «هالی هانتر» صدا پیشه شخصیت خانم شگفت انگیز وقتی فهمید داستان قراره حول و حوش این شخصیت بچرخه خیلی ذوق کرد و از بیرد تشکر کرد که در قسمت دوم رفته دنبال یافتن یک قصه خوب ، و نه دنبال پول! بیرد هم بارها گفته بود که زیر بار فشار دیزنی نخواهد رفت تا یک دنباله هول هولکی برای شگفت انگیزان بسازه. برخی از هواداران خوش ذوق هم گفته اند که این ۱۴ سالی که منتظر قسمت دوم بودند اونا رو یاد اون پرش زمانی ۱۵ ساله میندازه که در داستان شگفت انگیزان دیدیم:

۲- درست بعد از قسمت اول

علیرغم این که ۱۴ سال از ساخته شدن قسمت اول “شگفت انگیزان” گذشته ولی داستان درست از جایی که قسمت ۱ تموم شد آغاز میشه. یعنی در قسمت اول دیدیم که دش جایزه دوم رو در رقابت دو کسب کرده و خانواده شگفت انگیز وارد یک پارکینگ خودرو میشوند که یهو سر و کله شخصیتی به نام Underminer (که گفتم ظاهرش و شخصیت پردازیش شبیه به Mole Man است)، پیدا میشه. بعدش تمام اعضای خانواده شگفت انگیز ماسک بر صورت میزنند و آماده نبرد میشوند. قسمت دوم هم از همین جا شروع میشود. همچنین تریلرهای ” شگفت انگیزان ۲ ” خبیث جدیدی به نام Screenslaver رو نشون ما دادند که از هیپنوتیزم استفاده میکنه تا بقیه رو تحت کنترل ذهنی خودش دربیاره.

همچنین داستان درباره اینه که «هلن» (خانم شگفت انگیز) به قهرمان خانواده تبدیل میشه و «باب» (آقای شگفت انگیز) مجبوره خونه بمونه و از جک جک مراقبت کنه (که البته با در نظر رفتن قدرت های نوظهور جک جک کار بسیار سختیه!).

۱- تازه به دوران رسیده ها!

همچنین قراره  در “شگفت انگیزان ۲” شاهد ظهور گروه ابرقهرمانی جدیدی به نام “تازه به دوران رسیده ها” (The Wannabes) باشیم . گفته میشه اونا قهرمانان درجه ۲ هستند که سعی میکنند برای قهرمانان نوعی مقبولیت جدید به ارمغان بیاورند. در تصویر زیر اعضای گروه رو از چپ به راست  خدمتتون معرفی میکنم:

– «کروشاور» (Krushauer): به نظر میرسه اصلیتی آلمانی داره و میتونه اشیا رو با ذهنش جا به جا کنه (به این قدرت میگن، “تله کنسیس”).

– «آجر» (Brick): قوی هیکل و زمخته ، زنی که واقعا انگار از دیوار ساخته شده! روحیه و اعتماد به نفس بالایی هم داره.

– «هی – لکتریکس» (He-Lectrix): قیافه اش شبیه به «جیمز دین» و «فرانک سیناترا» میمونه! میتونه از انگشتانش رعد و برق شلیک کنه!

– «ریفلاکس» (Reflux) : پیرمردی که میتونه مواد مذاب از دهنش خارج کنه!

– «خلا» (Voyd) : میتونه خلا درست کنه و مکان اشیا رو تغییر بده یا باعث بشه ناپدید بشوند. پورتال هم میتونه درست کنه. او یکی از طرفداران خانم شگفت انگیز است.

– «اسکریچ»: انگار نسخه لاغر شخصیت Nite Owl   در کمیک Watchmen هستش! میگن مثل جغد میتونه سرش رو ۳۶۰ درجه بچرخونه! برای خودش بال درست کرده و میتونه پرواز کنه. و البته صدای جیغ مانندی داره که میتونه شیشه های ضخیم رو هم بشکنه!

منبع: spidey