زمان بندی (Timing) در انیمیشن

یکی از مهم ترین اصول علمی و مهارت های عملی متحرک سازی فیلم های پویانمایی، «زمان بندی» است. مفهوم زمان بندی در پویانمایی، به در نظر گیری شتاب ها و سرعت های مختلف بخشهای حرکتی اشاره دارد. ما در زندگی روزمره خود، بعضی از حرکات را سریع تر، برخی را کندتر و بعضی دیگر را متوقف می کنیم. در پویانمایی نیز همین قوانین و به حالتی اغراق آمیزتر حکمفرما است. زمان بندی به متحرک ساز کمک می کند تا تعداد فریم های مورد نیاز در حرکت و بخش های مختلف آن را پیش بینی و برنامه ریزی کند.

حرکات با شتاب ثابت 

بعضی از حرکتها از ابتدا تا انتهای خود هیچ گونه تغییر و نوسانی ندارند. به این گونه حرکتها، حرکات با شتاب ثابت می گویند. اتومبیلی را تصور کنید که در خیابانی خالی در زمانی مشخص با سرعت ۴۰ کیلومتر در ساعت

حرکت می کند. شتاب این اتومبیل، تا زمانی که ترمز نکند و با سرعتش افزایش نیابد، ثابت است. در پویانمایی برای متحرک سازی حرکات با شتاب ثابت، تعداد و فاصله گذاری (Spacing) میان فریم های حرکتی، یکسان و بدون تغییر انجام می شود.

حرکات با شتاب متغیر

حرکت هایی که از ابتدا تا انتهای خود، دچار تغییر و نوسان در سرعت هستند، حرکات با شتاب متغیر نام دارند. همان اتومبیل مثال قبلی را تصور کنید. اگر در مدت زمان مشخصی در هنگام حرکت خود، در قسمتهایی ترمز کند و سرعتش کاهش یابد و در قسمتهایی دیگر، شتاب گرفته و سرعتش افزایش یابد، حرکت این اتومبیل در واحد زمان مشخص، حرکتی با شتاب متغیر است.

 حرکات با شتاب متغیر تحت تأثیر سرعت تقسیم می شوند:

حرکات تندشونده (Ease out)

 در این گونه حرکات، سرعت و شتاب حرکت، به تدریج افزایش می یابد. بنابراین در زمان بندی متحرک سازی شخصیت در حرکات تندشونده، فاصله گذاری میان فریم های حرکتی، متناسب با افزایش سرعت، بیشتر شده و از تعداد فریم های میانی کاسته میشود.

نکته قابل توجه این که، عوامل مختلفی مانند ویژگیهای فیزیکی جسم با شخصیت متحرک، فیزیک و نوع حرکت و عوامل محیطی مانند اینرسی حرکتی و اصطحکاک هوا بر نوع و میزان تندشوندگی و کندشوندگی حرکت تأثیرگذار هستند.

حرکات کندشونده (Ease in)

 در حرکات کندشونده، سرعت و شتاب حرکت، به تدریج کاهش می یابد. از این رو، به تناسب کاهش شتاب حرکت، تعداد فریم های حرکتی، افزایش یافته و فاصله های میان آنها کوچک تر می شود.

توقفها ( Stop)

توقف و سکون، به اندازه حرکت در متحرک سازی مهم است. اصولا حرکت و سکون در کنار یکدیگر معنا پیدا می کنند. بنابراین بخش مهمی از جذابیت در پویانمایی، به واسطه توقفها و سکونهایی به وجود می آید که به فراخور اتفاقات فیلم و کنشهای نمایشی شخصیت ها و اشیا در میان حرکات آنان گنجانده می شود.

زمان بندی توقف و سکون هر حرکت به دو عامل بستگی دارد 

جنبه مکانیکی: شامل امکان توقف یک پدیده بر اساس ویژگی های فیزیکی آن پدیده است. 

جنبه دراماتیک: شامل امکان و میزان توقف بر اساس نوع کنش و حالت دراماتیک و نمایشی است که معمولا توسط کارگردان تعیین می شود. 

جنبه مکانیکی، بیشتر شامل موضوعات غیر جاندار است و فقط به ویژگی های طبیعی و ساختار فیزیکی آنان می پردازد. اما در مورد شخصیت های جاندار، بر اساس نوع عمل و حالت تعادل یا عدم تعادل شخصیت، میزان و نوع توقف، توسط کارگردان و متحرک ساز مشخص می شود. در حالت هایی که شخصیت در صحنه، ثبات و تعادل داشته باشد، مدت زمان توقف می تواند بیشتر در نظر گرفته شود. اما در حالت های نامتعادل، زمان توقف کوتاه تر خواهد شد؛ توقف یا سکون در متحرک سازی، توسط فیلم برداری تک فریم یا عکاسی از حالت شخصیت در سکون، به دفعات متوالی و با حفظ آن حالت انجام میشود. 

زمان بندی اغراق آمیز 

علاوه بر ویژگی های واقعی فیزیکی شخصیت و محیط، که بر روی زمان بندی حرکات در متحرک سازی تأثیرگذار است، مطابق اصول مهم دوازده گانه پویانمایی کلاسیک، اغراق نیز بر زمان بندی حرکات در پویانمایی تأثیرگذار است. به همین دلیل برخی عوامل مانند تندشوندگی، کندشوندگی و توقف، تحت تأثير اغراق در پویانمایی قرار گرفته و در مجموع باعث نوعی زمان بندی اغراق آمیز می گردند.

 به عنوان مثال، در هنگام پرش یک شخصیت به ارتفاعی مشخص، میزان سکون یا توقف او در بالاترین ارتفاع، که شتاب حرکت به صفر می رسد، در حالت عادی ممکن است زمانی ناچیز صرف نماید. در حالی که در پویانمایی، می توان این بخش از حرکت را به فراخور حال و هوای فیلم و صلاحدید کارگردان، به شکلی اغراق آمیزتر و بیش از زمان واقعی تداوم بخشید.